Selet Biler форумы: яшьләр һәр яклап үсештә

Palatka, uçak häm gitara. Bilär cirenä kilgäç, näk menä şul cır iskä töşä. Tirä-yakta bik küp çatırlar, sälkeşlärneñ «öyläre», tarixi faktlar yazılgan art-obektlar, kibetlär, zur säxnä urnaşkan. Bez – Alekssewsk rayonına XIII Xalıkara «Sälät» yaşlär uku-ukıtu forumınıñ öçençe smenası, traditsion SELET BILER FORUMga kildek.

Berençe küzgä çalıngan çatır – «Bäläkäç». Äye, biredä balalar öçen dä mäydançık bar. «Sälät» aşa kawışkan parlar bik küp, häm alar öçen bu menä digän mömkinlek. Şul gailälär balaların tärbiyaçelärgä kaldırıp, köne bue törle lektsiya, master-klasslarga yöri alalar. Älege proekt teläge bulgan här keşegä dä açık, anıñ öçen saytta gariza turırırga kiräk. Tik balaların berniçä köngä alıp kilergä telägän äti-änilär Bilärdä töngä kala almıylar. Bu soraunı kiläçäktä xäl itärgä uylıylar.

Ä yaşlär tormışına kilgändä, «Sälät»ne här yaşüsmer ikençe öe itep kabul itä. «Sälät kaysı yagı belän oşıy?» – digän sorauga cawapları ber – moxit. Kazan kızı Ramilä Bikmurzinaga bigräk tä tuklanu mäsäläseneñ yaxşı oeştırıluı oşıy. «Bezne biş tapkır aşatalar. Aç yörmibez», – di. Ul yaşäü şartlarınnan da kanägat. Bıel çatırlarda yaña krowatlar urnaştırılgan. Tönlä belän yoklaganda suık tügel, läkin kırmıskalar küp. «Alar da üzebezneñ duslarga äyländelär inde», – di Ramilä. Ramilä rus süzlären kıstırmıyça, tatarça söyläşergä tırışa. Dusları belän mişärçä aralaşa ikän.

Finlyandiyaneñ Tampere şähärennän kilgän eget bezgä tanış – 2018 elnıñ Bötendönya xalıkara tatar tele olimpiadasında gran-pri yaulagan Ilyas Kaader. Ul «Sälät»tä berençe tapkır. Biredä bik küp duslar tapkan, läkin alarnıñ rusça aralaşuların oşatıp betermi. «Min bit monda Finlyandiyadän tatar telen öyränergä kayttım. Şuña kübräk tatar telendä bargan master-klasslarga yörim», – di Ilyas. Üze barlıgı altı telne belä: tatar, şwed, alman, fin, frantsuz häm ingliz.

«Sälät»tä tatar telendä genä aralaşırga digän taläp kuelmagan, şuña kürä monda tatar balaları gına tügel, ä tatar telen öyränergä telägännär dä küp. Sälät-Samara alanı äydamanı Salawat Kadıyrow äytüençä, anıñ törkemendä 12 yaştän 18 yaşkä kadärge balalar yöri häm alar üzara tatar telendä aralaşalar. «Här törkemdä tatar telen saf belgän, şulay uk belergä telägän sälkeşlär bar», – di Salawat.

Yañalıklar

«Sälät» yaşlär üzäge direktorı Aygöl Gabdraxmanowa cäy buena, yagni altı smenaga barlıgı 18 meñ bala kilgänen äytte. Ä bu forumnı 3500 sälkeş täşkil itä. Uzgan el belän çagıştırganda, bıel yaña krowatlar, cılı sulı duş buldırılgan. El saen uku-ukıtu, küñel açu programmaları da üzgärep tora. Här smenadan soñ sälkeşlärdän närsä oşawı, oşamaganlıgı turında sorıylar. «Kübräk aşau, uku-ukıtu buença soraular birälär», – di direktor. Ä tel mäsäläsenä kilgändä, master-klassnıñ kaysı teldä uzuı spikerdan tora. Säbäben «Bez kübräk belemgä östenlek biräbez», – dip bilgeläp ütte Aygöl Gabdraxmanowa.

Belem digännän, «Sälät»kä ukıtu öçen federal däräcädäge spikerlar da çakırıla. Şuña kürä däreslär kübräk rus telendä bara, läkin bu tatarça master-klasslar yuk digänne añlatmıy. Uku-ukıtu programması citäkçese Alsu Gataullina «Tel häm tarix» çatırında tatarça däreslär barganın äytte. Forum biş könlek kenä buluına karamastan, sälkeşlärgä kiräkle belemne kübräk birergä tırışalar. Şuña kürä, kaya karama – härkem aşıga, üz eşe belän çaba. «Eko-yunäleş» citäkçese Diana Gazimowanı da köçkä eläkterep kaldık. Ul bezgä sälkeşlärneñ «bakçaları» turında söyläde. «Eko-yunäleş dürtençe el eşläp kilä. Här alannıñ üz tütäle bar. Balalar üzläre telägän yaşelçä, ciläk-cimeş utırta, alarga isem birälär. Forum kısalarında alarnı üsterep, başka forumga estafeta itep tapşıralar. Kürep torasız – bu balalar öçen bik kızıklı», – dide Diana Gazimowa.

«Sälät»tä härkem irekle häm üzgä. Ber cirdä biş-altı sälkeş räxätlänep biesälär, ä çittäräk baskannarı Pizza repertuarınnan cırlarnı kabatlıylar. Kiç belän «Sälät»tä şul törkemneñ kilüe kötelä, ä dimäk, bik küp fanat yaşlärneñ xıyalları çınga aşaçak. Gomumän, «Sälät»tä diskoteka gomer-gomergä iñ küñelle öleş bulıp sanaldı. Könne ukıp, master-klasska yörep, kıskası, belem tuplap uzdırgannan soñ, bolay yal itü – iñ räxät çara.

«Sälättä yaşlärgä diskussion mäydançık kiräk»

«Sälät»kä Tatarstan Däülät Sowetı Räise Färit Möxämmätşin da kilde. Parlament başlıgı här uku-ukıtu çatırına kerep karap, tanışıp çıktı, yaşlärdän kaydan kilüläre, forumda närsäne oşatu-oşatmauları turında soradı. Axırdan üze dä yaşclärneñ soraularına cawap birde.

«Min “Sälät”tä berençe tapkır gına tügel, şuña kürä anıñ geografiyas kiñäyue turında ber şiksez äytä alam. Berençedän, egerme el elek smenada barlıgı 100-120 bala bulsa, xäzer isä forumda 3500 keşe. Barısı da tatar telendä aralaşa, aralarında telne öyränüçelär dä bar. Sotsial proektlarnı aktiwrak täkdim itärgä häm fikerläşergä çakıram. Xäzer alar bigräk tä möhim. Tatarstan Däülät Sowetı häm Xökümäte bügen xalık belän elemtäne nıgıtır öçen böten mexanizmnarnı da faydalana. Dimäk, sezneñ ideyalärne dä işetäçäklär. «Cälät»tä aldıngı fikerlär häm ideyalär tua, respublika xökümäte alarnı tormışka aşırırga äzer. Şulay uk kiläçäktä yaş buınnı kızıksındıruçı säyasi mäsälälär buença fiker alışu diskussiya mäydançıkları oeştırırga täkdim itäm», – dide Tatarstan Däülät Sowetı Räise Färit Möxämmätşin.

Sälkeşlärgä iyarep, aşarga kittek. Bezne aşxanä çatırında da cılı karşı aldılar. Sälkeşlärneñ berawızdan «Aş bulsın – bergä bulsın!» – digän tawışları işetelde. Monda üzeñnän-üze älege süzlärne yatlıysıñ ikän. Aşap betergäç, tä räxmät süzen şul uk ruxta äytä sälkeşlär. Annarı inde kön tärtibe buença kaysı kaya taralışalar.

«Sälät Bilär» forumı tögällänep kilä, ä yaşlärneñ kaytasıları kilmi, çönki äydaman apa-abıyları, yaratkan spikerları, tanışları – barısı da biredä. Monda sineñ kiemeñä dä, obrazıña da igtibar itmilär, çönki «Sälät» ul näk menä üze bulıp kalırga tırışkan yaşlär öçen.

Räfidä Galimcanowa.

Tulırak: http://shahrikazan.ru/news/yazmalar/slt-bilr-forumy-yashlr-r-yaklap-sesht