Şäxes

Bügen bez osta bloger, «Skyeng» proektı kontent-menedjerı, ictimagıy mäktäp citäkçese, taym-menedjment buença master-klasslar häm lektsiyalär oeştıruçısı Anastasiya Şkalyaewadan interwyu aldık.

- Bezneñ smenabız lidelık sıyfatların üsterügä bagışlangan. Bu sezdä nindi assotsiyalär uyata, sezneñçä, çın lider nindi bulırga tieş?

- Maksatçan, üz eşläre belän yanıp torgan keşelärne min hiçşiksez liderlar rätenä kerter idem. Barı tik liderlar gına iñ sorı könne dä yaktı töslärgä buyarga äzer bulgan komanda buldıra ala. Alar küz aldına kiterergä dä kıen bulgan äyberlärne çınga aşırırga mömkin. Mondıy kreatiw yaşlär kübräk bulgan saen, kiläçägebez ışanıçlı kullarda, dip kurıkmıyça äytep bula, minemçä.

- Üz aldıña kuygan maksatlarnı çınga aşıru awırmı?

- Kuelgan maksatka ireşer öçen gel tırışırga kiräk, çönki sin berkayçan da ütäse - yulıñnı aldan kürä almıysıñ, kıenlıklar da kötmägändä çıga. Şuña östäp sineñ belän axırga kadär bara alaçak törkemne tabu da bik kıen. Yulıñda nindi genä awırlıklar çıguına karamastan, tuktamıyça alga barunı däwam itü möhim! Barı tik şul oçrakta gına sin telägän näticägä ireşä alırsıñ.

- Un el elek üzegezne älege wazifada kürä idegezme?

- Uzgan elnıñ maenda min töbägebezdä uzdırıluçı bäygedä katnaşırga buldım, tik ikençe turga da ütä almadım. Bu minem käefemne töşermäde, ä kiresençä barı tik ilham çıganagı gına buldı. 2018 elnıñ yazında «Udmurtiya zaryajaet» forumında katnaşkannan soñ, min tormışımnıñ kardinal räweştä üzgärgänen añladım.

Berniçä ay elek älege forumga elägermen, dip tä uylamagan idem! Şuña kürä maksaçan bulu bik möhim, mäglümat sine gel tabaçak, barı tik telägeñ genä kiräk!

- Yulıgızda barlıkka kilgän awırlıklar belän niçek köräşä idegez?

- Min - ücät sugışçı! Üz aldımda maksat kürsäm, anıñ çınga aşuı öçen barlık kiräk-yaraklarnı da tabarga äzer min. Motiwatsiya dä minem öçen bik möhim rol uynıy. Yakınnarımnıñ yardäme dä miña bik kiräk, çönki alar miña gel ilham birep tora.

- Lider bulu öçen üzeñdä nindi sıyfatlar buldıru möhim?

- Tormışta ike möhim punkt bar: üzeñä ışanu häm birelgän barlık eşlärne başkarıp baru. Mäktäptä birelgän öy eşläre genä tügel, älbättä, tormış, komandañ tälap itkäne dä. Ä üzeñä ışanmasañ, aldıñda barlık işeklär yabık diyarlek», - şuşı süzlärne min ukıtuçı häm äni bularak balalarga eş kabatlıym. Alar çın liderlarnı taswirlıy, miña kalsa.

- Tormış dewizıgız nindi?

- «Monı başkarıp çıgıp bulmıy», «Bu bik awır» süzläre mine bik ilhamlandıra. Şul wakıtta min kiresen isbatlar öçen barlık köçemne tügep eşkä kereşäm, çönki «Çıgu yulın härwakıt tabıp bula!»

- Lider bulıp tualarmı, älege sıyfatlarnı yaşi-yaşi buldıralarmı?

- Döresen genä äytkändä, mäktäptä ukıgan çakta min sorı tıçkan kebek bik «yabık» idem. Xäzerge sıyfalarga min tora-bara gına iya buldım. Läkin lider bulıp tuuçılar da yuk tügelder. Iñ möhime – üzeñneñ säläteñne tabıp, şul yunäleştä eşlärgä genä.

ARTS BILER FORUM-da teatr yunäleşe buença katnaşuçılarga bäya birüçe Tatarstannıñ atkazangan artistı, K.Tinçurin isemendäge Tatar däülät drama häm komediya teatrı artistı, «Zö-Läy-Lä» törkeme solistı Zölfiya Wäliewa belän söyläşep aldık.
–  Zölfiya apa, Sälät forumnarına el da kiläsez. Bıelgı ARTS BILER FORUM niçek sezgä?
–  Bez Sälät belän küptännän elemtädä, küptännän dus. Min äni keşe bularak ta Sälätkä gaşıyk: minem balam menä inde öçençe elın Sälätkä yöri. Üzemne dä ostaz bularak daimi çakırıp toralar, bik teläp kiläm. ARTS BILER FORUM-da inde ikençe el jyuri bularak katnaşam. Üseş kürenä. Mägnä belän tulı forum bu. 
–  Ä niçek sezgä balalar?
–  Sälätle balalar bar, alar kürenä. Läkin ul balalardan: «Kiläçäktä teatr buença kitäçäkseñme?» dip soragaç: «Äni röxsät birmi şul», – dip cawap birälär. Nikter gel sälätle balalar äytä monı. Läkin min ışanam: alar barıber üz yulların tabaçak!
–  Mondıy formattagı forumnar kiräkme soñ, niçek uylıysız?
–  Älbättä, kiräk! Min üzem Kazan kızı bulsam da, bez bala çakta mondıy çaralarda katnaşu mömkinlege yuk ide. Häm min, teatr yunäleşe buença kitü turında xıyallanıp yörsäm dä, ikelänä, üz-üzemä ışanmıy idem: buldırırmın mikän, sälätem bar mikän? Ä menä şuşınıñ kebek forumnarda katnaşkan, şuşındıy ostazlardan belem algan bulsam, bälki, berär cılı süz işetep, üz-üzemä ışanıç uyanıp, sälätemne irtäräk aça başlagan bulır idem. Menä şunıñ belän bik faydalı ul ARTS BILER FORUM!

«ARTS BILER FORUM» ul – töbäkara muzıka, xoreografiya, teatr sängate festiwal-konkursı. Ul «Mädäniyat» Ilküläm proektı kısalarında Rossiya Federatsiyase Mädäniyat ministrlıgı häm Tatarstan Respublikası Prezidentı Röstäm Nurgali ulı Miñnexanow yardäme belän gamälgä aşırıla. 

– Sin Sälät berläşmäsenä niçek kilep kerdeñ?

- 2013-nçe elda tatar tele buença respublikaküläm olimpiadada berençe tapkır Sälät turında işettem. Biregä bezneñ yanıbızga aktiwistlar kilde häm alarnıñ ni belän şögıllänüläre häm älege berläşmäne nindi mömkinleklär täkdim itüe turında söyläde. Min şunda uk kızıksındım häm yaz köne «Sälät-Bolgar» smenasına gariza tutırdım. Şul wakıttan birle min monda häm moña ber tapkır da ükenmädem.

– Sälättä iñ yaratkan öç smenañ.

- Nindider smenalarnı aerıp äytä almıym. Minem öçen Sälät - üzençälekle, atmosferalı tugan yagım kebek. Härber smena - ul keçkenä genä tormış mäktäbe. Biredä sin duslar tabasıñ, här tapkır üzeñne yaña yaktan açasıñ häm balalarnı ixlas küñeldän ruxlandırasıñ. Här smena çiksezlek büläk itä häm bu bik tä şatlandıra!

– Ul wakıttagı Sälät belän bügenge Sälätne çagıştır äle.

- Älbättä, Sälät eldan-el kamilläşä häm üsä bara. 2013-nçe elgı Sälätne häm xäzerge smenalarnı çagıştırıp karasak, zur üseşne kürä alabız. Smenalarnıñ sanı häm sıyfatı arttı, şäxesneñ aerım sıyfatların üsterü öçen mömkinleklär dä şaktıy. Xäzer här bala bu kiñlekkä cäy köne genä tügel, el däwamında da «çuma» ala!

– Bıel Sälät Forumnarınıñ 6 smenası uzdı. Sin kaysında buldıñ – şunıñ turında söylä äle.

- Bıel cäy miña ike smenada gına eşlärgä nasıyp buldı. Berençe forumda «Bolgar-Tugan Tel» smenası kısalarında eşläsäm, öçençe forumda «Sälät-Bolgar» alanı komandasında buldım.

– Sälättän tış närsä belän şögıllänäseñ?

- Sälät eşçänlegennän tış, KFUnıñ Ximiya institutında ukıym, repetitor bulıp eşlim, tatar telen öyränü buença onlayn-däreslär oeştıram, şigırlär yazam, psixologiya buença kitaplar ukıym...

– Tatarça iñ yaratkan süzläreñ yaki frazalarıñ.

- Tormışka karaşnı üzgärtep kenä tormışnı üzgärtep bula.

– Sälkeşlärgä telägeñ.

- Berkayçan da ber urında tormagız! Maksatlar kuep, alga xäräkätlänegez, yaratıgız! Häm onıtmagız:

Tik üzeñä ışan,
Sin dip däşä cihan
Sälät digän galämdä!

– Sin Sälät berläşmäsenä niçek kilep kerdeñ?

– 2013-nçe elda dustım häm elnı Sälät alanına baruı turında söyläde. Min lagerlarnı bötenläy yaratmıy idem, läkin dustıma iyarep Sälätkä barıp kararga buldım. Häm min inde bu berläşmädä 5 el!

– Sälättä iñ yaratkan öç smenañ.

– Katlaulı sorau. Barısın da yaratam. Läkin «Sälät – Samara», «Sälät – Ak Büre» i «Sälät – Imänkäy» alannarın aerıp äytergä mömkin.

– Ul wakıttagı Sälät belän bügenge Sälätne çagıştır äle.

– Sälät här elnı üzgärä, yañadan-yaña mömkinleklär barlıkka kilep tora.

– Bıel Sälät Forumnarınıñ 6 smenası uzdı. Sin kaysında buldıñ – şunıñ turında söylä äle.

– Min 3-nçe häm 6-nçı forumnarda («Sälät – Samara», «Sälät – Ak Büre») buldım. Häm şundıy fikergä kildem: här forum da ber ük cirlektä ütsä dä, härberseneñ üz ruxı, üz üzençälege bar ide.

– Sineñçä, Sälätkä nindi proektlar citmi?

– Belmim dä. Minemçä, xäzerge wakıtta bulgan proektlar barlık ölkälärne dä kolaçlıy.

– Sälättän tış närsä belän şögıllänäseñ?

– Ukıym, ukıym häm tagın ber tapkır ukıym! Ukudan tış xalıkara proektlarda, mäsälän, BMO modelendä katnaşırga tırışam.

– Tatarça iñ yaratkan süzläreñ yaki frazalarıñ.

– «Sin ışanma, maturım», «bez bäxetle» häm «xıyalım».

– Sälkeşlärgä telägeñ.

– Sälkeş, ireşkännärdä genä tuktalıp kalma! Bel: kamillekkä çiklär yuk, şuña kürä üzeñne buldıra algan kadär yaratkan eşeñä bagışlarga tırış!

 

– Sin Sälät berläşmäsenä niçek kilep kerdeñ?

– 2009-nçı elda berençe tapkır sälkeş bulıp «Sälät-Rauşan» alanına bardım. Ä berläşmä turında mäktäptä tanışlarımnan işetkän idem. Sälätneñ energetikası häm sälkeşlär belän ellar buena elemtäne yugaltmawı oşadı. Kızganıç, tik bu sälkeş bulıp soñgı tapkır baruım ide. Ä 2016-nçı elda Nazlıgöl Wäliullina mine üz komandasına çakırdı, häm näk menä şul wakıttan min äydamannan profille smena direktorına äyländem.

– Sälättä iñ yaratkan öç smenañ.

– Älbättä inde, «Sälät-Bolgar», annarı «Sälät-Ak Büre», ä öçençe urında – kalgan barlık alannar, çönki min alarnıñ barısın da yaratam (elmaya).

– Ul wakıttagı Sälät belän bügenge Sälätne çagıştır äle.

– Ber äyber genä äytä alam: oeştıru eldan-el üsä. Nindider aerım momentlarnı aerıp kürsätäsem kilmi. Sälät üste, anıñ belän bergä min dä üstem!

– Sälkeş – ul...

– Sälkeş – ul alannıñ käefe, alannıñ ciñüläre, alannıñ canı!

– Äydaman – ul...

– Äydaman – ul eş keşese, maksat keşese!

– Berençe äydamannarıñnı xäterliseñme?

– Taliya apa Usmanowa belän Niyaz abıy Mortazin. Min härwakıt alarga oxşarga tırıştım!

– Sälättä närsä belän şögıllänäseñ?

– Sälätneñ böten yañalıklarınnan xäbärdar bulırga tırışam. Berläşmädä proektlar bik küp. Bälki, berärsendä üzemne oeştıruçı rolendä dä sınap karıy alırmın.

– Bıel Sälät Forumnarınıñ 6 smenası uzdı. Sin kaysında buldıñ – şunıñ turında söylä äle.

– Miña öçençe Forumda eşläü nasıyp buldı. Döresen genä äytkändä, min cawaplılık toymadı, barı eşemne 200 protsentka cirenä citkerep eşlärgä, komandanıñ kurkınıçsızlıgın, sälamätlegen, yaxşı käeftä buluın kaygırtırga tieşlegemne genä toydım.

– Sineñçä Sälätkä nindi proektlar citmi?

– Minem berniçä ideyam bar, läkin älegä ser bulıp kalsın äle (kölä).

– Sälättän tış närsä belän şögıllänäseñ?

– Magistraturada ukıym, injener programmist bulıp eşlim, «Sämrux» icat berläşmäseneñ texnik bülege komandasına keräm.

– Tatarça iñ yaratkan süzläreñ yaki frazalarıñ.

– «Äye», «äti», «äni», «gailä».

– Sälkeşlärgä telägeñ.

–  Här keşedä Sälät kisäkçege buluın häm härkemneñ bu zur berläşmägä kerüen telim.

– Sin Sälät berläşmäsenä niçek kilep kerdeñ?

– 2012-nçe elda dustım mäktäptä küreşkän saen Sälättä, aeruça «Sälät-Sanak»ta niçek şäp buluı turında söyli ide. Kızıktım da üzem dä katnaşu öçen gariza kaldırdım. Läkin ul elnı bara almadım. Barı tik 2013-nçe elda gına baru nasıyp buldı. Sälät dönyasına säyaxätem şulay başlandı.

– Sälättä iñ yaratkan öç smenañ.

– Älbättä inde, «Sälät-Bolgar», «Sälät-Izge çişmä» häm «Sälät-Rauşan». «Sälät-Bolgar» – gailä, «Sälät-Izge çişmä» – yaşlek, «Sälät-Rauşan» belem.

– Ul wakıttagı Sälät belän bügenge Sälätne çagıştır äle.

– Nindider näticälär yasar öçen, min üzemne Sälät «stariçogı» dip uylamıym äle. Läkin ber närsä üzgärmi – tanışular.

– Sälkeş – ul...

– Ul äydaman häm başcitäk öçen motiwator, barısı da alar öçen eşlänä bit.

– Äydaman – ul...

– Sälkeş öçen berençe keşe. Ul üz eşenä häm sälkeşlär elmayuına gaşıyk keşe bulırga tieş.

– Berençe äydamannarıñnı xäterliseñme?

– Alar minem öçen ürnäk! Zilä apa Näbiullina belän Ruslan abıy Zakirow.

– Sälättä närsä belän şögıllänäseñ?

– Xäzerge wakıtta min äydaman gına.

– Bıel Sälät Forumnarınıñ 6 smenası uzdı. Sin kaysında buldıñ – şunıñ turında söylä äle.

– Min altı forumnıñ bişesendä buldım. SOFT SKILLS FORUM-nan MEDIA BILER FORUM-ga kadär. Forumnar küzgä kürenep üste, kamilläşte. Alar belän bergä bez dä üstek.

– Sälätkä nindi proektlar citmi dip uylıysıñ?

– Daimi nigezdä eşli torgan icadi proektlar kiräk. Mäsälän, min üzem atnaga 2-3 tapkır biyugä yaki akterlık ostalıgı däresenä yörer idem. Üzebezdä bulgan täcribäne başkalar belän urtaklaşırga kiräk dip sanıym.

– Sälättän kala nindi kızıksınularıñ bar?

– Änigä biznesta yardäm itäm, repetitor bulıp eşlim. Bu miña bik oşıy. Balalarga Sälät turında söylädem häm alar üzläre dä alannarga kildelär.

– Tatarça iñ yaratkan süzläreñ yaki frazalarıñ.

– Elmay. Artta kalmaska, ikelänmäskä.

– Sälkeşlärgä telägeñ.

– Dönyanı yaratıgız, maksatlarıgızga ireşegez häm ber-beregez belän dus bulıgız. Xäzerge köndä kulıgızda bulgan mömkinlekne ıçkındırmagız.

– Sin Sälät berläşmäsenä niçek kilep kerdeñ?

– Sälätkä min 2017-nçe elda kilep eläktem. Älege oeşmanıñ alannarına baruçılarnıñ ni öçen şunıñ kadär küzläre yanuların, bu «dönyanı» ikençe öy dip yörtkännären añlıysım kilä ide. Bu sorauga cawapnı üzem monda kilgäç kenä taba aldım. Sälät – ber el alga energiya birä ala torgan moxit ul... Cılı moxitne, minemçä, yakın keşelär belän duslık barlıkka kiterä. Monı toygaç, min üzem dä biregä kabat häm kabat kilergä teläüçelärneñ bersenä äyländem diyargä kiräk. 

– Sälättä iñ yaratkan öç smenañ.

– «Sälät – Saba 2017», «Sälät – Ruxiyat18», «Sälät –...2019».

– Ul wakıttagı Sälät belän bügenge Sälätne çagıştır äle.

– Hiçşiksez, berläşmäneñ zur, barı tik yaxşı yakka gına bulgan üzgäreşlären kürergä mömkin. Alannarda da, «kırda» da infrastruktura eldan-el yaxşıra bara – monı äytmiçä bulmıy. Moña tagın ber dälil: sälkeş häm äydaman bulıp barırga teläüçelärneñ sanı artu. Sälät Tatarstanda gına tügel, başka töbäklärdä, başka illärdä dä üsä. Bu bezne bik kuandıra.

– Sälkeş – ul...

– Sälkeş – zur potentsialga iya bulgan bäläkäy keşe.

– Äydaman – ul...

– Äydaman – balalarnı yaxşı yakka yunälderüçe keşe.

– Berençe äydamannarıñnı xäterliseñme?

– Kızganıç, tik minem smenaga berkayçan da bala bulıp barganım yuk.

– Sin Sälättä nindi eş başkarasıñ?

– Ike el däwamında Sälät alannarında äydaman wazıyfasın başkaram. Gacäep dönyanı kürergä yardäm itkän berençe täcribäm «Sälät – Saba 2017»dä tuplandı. Ikençe äydamanlıgım isä «Sälät – Ruxiyat 2018»dä uzdı. Biredä min bu mogcizalı dönyaga tagın da tiränräk çumdım.

– Kübese belgänçä, bu cäyne Bilärdä Sälätneñ 6 forumı ütkärelde. Sin eşlägän forum turında söyläsäñ ide...

– Bıel miña 3-nçe häm 6-nçı forumnarga barırga nasıyp buldı. Alarnıñ härkaysı minem xäterdä ez kaldırdı diyargä dä bula. Esse hawa, suıklar, yañgır – bolarnıñ berse dä Bilärdä algan xislärne beterä almayaçak!

– Sälätkä nindi proektlar citmi dip uylıysıñ?

– Bu sorauga cawap birü awırrak... Minemçä, kızıklı proektlar inde şaktıy küp. Xäzer alarnıñ härkaysın yaxşırtuga häm alarnıñ näticälelegen arttıruga igtibarnı yunältergä kiräk dip sanıym.

– Sälättän kala nindi kızıksınularıñ bar?

– Menä inde 15 eldan artık min karate belän şögıllänäm. Sport minem öçen bik möhim, min üzemne şunnan başka, xäräkätlärdän, trenirowkalardan başka küz aldına kiterä almıym. Bu ellarda karate belän şögıllängändä min töbäkara häm Bötenrossiya däräcälärendä küp kenä ciñülär yaularga ölgerdem. Xäzerge wakıtta bez komanda belän institut häm uniwersitetta partnerlık elemtälären üsterü belän şögıllänäbez. Bu Fandrayzing dip atala.

– Tatarça iñ yaratkan süzläreñ yaki frazalarıñ.

– Bezneñ respublikanıñ şigare häm barlık awır eşlärne başkarırga yardäm itä torgan: «Bez buldırabız!»

– Sälkeşlärgä telägeñ.

- Sälkeş, iseñdä tot! Buldıra almaslık närsä yuk! Başlarıbızda bulgan barlık mäsälälärne, çiklärne bez üzebez buldırabız. Sezneñ barlık maksatlarıgızga ireşüegezne, berkayçan da ömetsez bulıp kalmawıgıznı häm härwakıt kamillekkä omtıluıgıznı telim!