RÄDIS KÄBIROW: «MINEM ÖÇEN SÄLÄT – ENERGIYa ÇIGANAGI UL» ← kire kaytirga
Ber alannan başlanıp kitkän Sälät 27 el eçendä ilgä yözlägän fän galimnäre, sängat eşlekleläre büläk itte. «Bu – bezneñ Sälät keşese!» dip gorurlanırlık şäxeslär küp. Alar arasında Älmät däülät neft institutınıñ fizika häm ximiya kafedrası dotsentı, «Sälät-Ruxiyat» alanınıñ ostazı Rädis abıy Käbirow ta bar. Ul Sälätneñ çişmä başında toruçılarnıñ berse. 1995 nçe eldan birle biredä.
– Cälät mine taptımı yaisä min Sälätneme ikänen xäzer tögäl genä äytä dä almıym. Ul wakıtta Älmättä mantıyk (logika) fänen ukıta idem. Gazetada Sälät konkurs iglan itkänen kürdem: alanga balalar tuplıylar ide. Konkurs mäsälälären üzebezneñ mäktäp ukuçılarına eşlättem dä, näticälären kürsätelgän adres buença cibärdem. Cawap bulır dip ömet itmägän dä idem. Berwakıt Cäüdät Söläymanowtan xat kilep töşte: konkursta ciñüçe bala belän bergä mine dä Sälättä däreslär alıp barırga çakıra! Menä şulay başlanıp kitte inde! Älegäçä Sälät belän ber yunäleştä karap, bergä atlawıbıznı däwam itäbez.
– Sez «Sälät-Ruxiyat» alanınıñ alıştırgısız ostazı da. Ä ike distä eldan artık wakıt eçendä Sälät niçek üzgärde?
– Elekkege belän çagıştırganda san häm sıyfat üzgäreşläre açık kürenep tora. Kayçandır 65 bala katnaşkan ber alannan başlangan Sälät xäzer meñlägän sälkeşne bergä cıya. Elek cäenä nibarı ber smena gına uza ide. Xäzer törle yunäleşlärdä egermedän artık alan ütkärelä. Sport, turizm, tarix, icat diseñme – barısı da bar. Teläk bulsa, mömkinleklär tabıla. Sälättä sälkeşlär üz yulın ezli. Kaysı yunäleşne saylarga ikänlegen belmägän oçrakta da, törle alannarga barıp kararga, säläteñne tabarga, üzeñne törle yunäleşlärdä sınap kararga bula. Sälät üzeñne başkalarga kürsätü genä tügel, törle yaklap öyränü mömkinlege dä birä. Mäsälän, elek mantıyk belän hiç kenä dä kızıksınmagan sälkeşlär dä däresläremnän soñ kilep räxmät äytälär. Şulay logika fänenä mäxäbbät uyana, balalarnıñ şögılläre arta.
– Bilär cirenä kaytu sezdä nindi xislär uyata?
– Min üzem älege forumnı Nurixan Fättaxnıñ «Sızgıra torgan uklar» romanındagı özek belän çagıştırırga yaratam. Bezneñ borıngı babalar da törle kabiläläre belän cıelıp, üzara fikerläşep, urtak mäsälälärne xäl itä, alga taba plannar kora torgan bulgan. Bilärgä kilgän saen romandagı şul mizgelne küz aldına kiteräm. Monda da törle yunäleştä ütä torgan alannar ber-bersen kürep, aralaşıp, yarışıp, çın duslar bulıp aerılışalar. Sälätneñ töp maksatı da şul! Balalarnı duslaştıru, berläşterü! Mine dä Bilärgä çakırgannarına häm Sälät belän bergä bula aluıma söenep kaytam.
– Sezneñ öçen Sälät – ul?
– Şatlık! Ber süz belän genä äytkändä, şulay diyar idem. Elmaep torgan balalarnı, äydamannarnı kürep, üzeñ dä yaşäräseñ. Käeflär kütärelä! Minem öçen Sälät – energiya çıganagı ul!