Şäxes

I.: Elmira apa, “Sälät”kä niçek kilep eläkteñ, şunıñ tarixın söyläp üt äle.

E.G.: “Sälät” turında min balaçagımnan uk işetep belä idem. Başta anda baru, katnaşu teläge belän yanmadım. Min gomumän, öydä utıra torgan tınıç bala idem. Şaktıy lagerlarga barıp karasam da, äz genä küñelsez bula başlauga, elap öygä kaytaruların sorıy idem. 9 nçı sıynıfta ekonomika buença olimpiadadan 1 nçe urınnı yauladım. Şunda “Sälät”kä çakıru kilde. “Barmıym, citte”, - dip uyladım eçemnän genä. Tik şunda telewizordan “Sälät” turındagı reportajga küzem töşte. Oşadı bit, äy! Şulay itep, täwäkkälläp, kittem Sälät-Rauşanga. Bu 2009 nçı el ide.

I.: Sin üzeñ tärtiple sälkeş ideñme?

E.G.: Xm... Belmim dä inde. Äydamannarımnıñ zarlanganı bulmadı üze. Min, gomumän, härdaim alarga yardämgä atlıgıp tordım. Däreslärgä dä bersen-ber kaldırmıyça yördem.

I.: Sarı galstugıñ barmı?

E.G.: Ni kızganıç, yuk. “Sälät” sälätle balalar belän tulgan. Berençe tapkır biregä eläkkäç, min şakkatuıma çik-çama bulmadı. Ällä şuñamı, min sälkeşlelek çorımda sarı galstukka laek bula almadım. Ölgermädem.

I.: Äybät äydaman nindi bulırga tieş?

E.G.: Äybät äydaman ul, berençe çiratta, xäyläkär psixolog. Ul balanıñ küzlärenä karauga, anı ni borçıganın, şatlıgın, zarın, telägen añlap alırga tieş. Törkemdä cılı atmosferanı saklarga tieş. Balaga turı yul kürsätergä, säläten açarga yardäm itärgä tieş. Min bäxetle sälkeş – minem äydamannarım näk şundıy ide.

I.: Berençe sälkeşläreñ belän aralaşasıñmı?

E.G.: Aralaşam, siräk bulsa da. Berärse belän uramda, ütep barganda oçraklı küreşsäm, bik şatlanam, ozaklap söyläşteräm. Wakıt-wakıt alar miña inde olıgaygaep betkän kebek toelalar. Uñışlarına bik söenäm.

I.: “Cinema Club” turında söyläp üt äle.

E.G.: “Cinema Club” – äle çagıştırmaça yaña proekt. Anı üsterer öçen östendä şaktıy eşlise bar. Bez biredä barı tik tatar telendä bulgan filmnarnı gına kürsätäbez dip söyläştek. Xalkıbız ruxın, goref-gadätlären bergäläp saklamasak, kem saklar? Şuña kilegez, küregez, karagız.

I.: “Sälät”tän tış ni belän şögıllänäseñ?

E.G.: Minnän härwakıt “Elmira, sineñ buş wakıtıñ berär kayçan bulmı ul?” – dip sorıylar. Çınnan da, andıy wakıtım minem yuk. Tik min moña şat kına. Älegä min yugarı uku yortında, soñgı kursta belem alam. “Soñgı” ikänen añlap, teläp häm yaratıp ukıym. Gomumän, tormışnıñ häm minutı unikal, ul bütän kabatlanmayaçak. Şuña här momentnıñ kaderen belegez!

I.: Tormışta bulgan maksatlarıñ, xıyallarıñ, plannarıñ?

E.G.: Iñ zur telägem – Awstraliyagä häm Kubaga baru. Yal itär öçen tügel, yaşäp karau öçen. Küp tanışlarım anda yaşäü bik räxät dilär. Minem menä şuşı süzlärneñ döreslegenä inanasım kilä. Annarı banal bulgan xıyallar kitä: diplom alu, kiyaügä çıgu, itäk tutırıp balalar üsterü, zur gına ber banknıñ direktorına äwerelü.

I.: Bitendäge sipkelläreñneñ sanın beläseñme?

E.G.: Beryulı sanap kararga mataşkannar ide anı. Tik oçına çıga almagannar ide. Miña kalsa, 500 tiräse bulır.

I.: Soñgı ukıgan kitabıñ?

E.G.: Gyuntekin Reşat Nurinıñ “Listopad”ı ide ul. Küptän ber ukıgan idem inde, tagın ukıysım kilep kitte.

I.: Sälkeşlärgä teläkläreñ?

E.G.: Iñ möhime, yaxşı keşelär bulıgız. Sez – bezneñ kiläçäk.

Kem: Kamil abıy Şäripow

Kayçan: 2008 nçe eldan birle

Däräcäse: “Sälät” klubı witse-prezidentı

I.: Kamil abıy, “Sälät”kä kilep kilep elägü tarixın söyläp üt äle.

K.Ş.: Bul xäl 2008dä buldı. Min ul wakıtta turistik xäräkätlärdä katnaşıp, Tatarstannın törle poçmakların gizä idem. Könnärdän ber könne, bezneñ yulıbız Bilär cirlegenä dä töşte. Ul wakıtta Bilärdä nindider festiwal kaynıy ide, soñınnın gına "Sälät"lelärneñ festiwale ikänen beldem. Başta aña isem kitmäde, läkin soñınnan, "Sälät"neñ festiwaldan soñ nindi çista cirlekne kaldırganın kürgäç, soklanıp kaldım. "Mondıy xäräkät tabigat belän dä "çista" bulsa, dimäk, anıñ asılı da kürkäm häm saf" - dip uylap kuydım eçtän genä. Ä inde awgustta, min "Sälät-Elemtä" alanına sälkeş bularak bardım.

I.: Şul könnän başlap “Sälät”tä nilär üzgärde?

K.Ş.: Sanap betergesez küp inde alar: katnaşuçılar sanı da, “Sälät” alannarınıñ geografiyase dä. Yaña proektlarınıñ barlıkka kilde. Läkin şunısı kuandıra – “Sälät” üz printsiplarınnan ber dä çitläşmi. Anıñ asılı häm töp maksatı inde 20 el tatar ilebezgä xezmät itä.

I.:  Witse-prezident däräcäsenä niçek ireşteñ?

K.Ş.: "Ireşteñ" dip äytü bik döres bulmas. Gadättä, eş komandasın citäkçe cıya. Mine dä, Aygöl Gabraxmanowa (“Sälät” klubı prezidentı) kürep alıp, “Sälät” taşkımına çakırdı. Şuña anıñça cawap birim äle: “Sälät”emne yaratkanga ireştem!

I.: Sarı galstugıñ barmı?

K.Ş.: Äye, bar.

I.: Äydaman nindi bulırga tieş?

K.Ş.: Minemçä, här äydamannıñ 2 töp sıyfatı bulırga tieş, berençese - ixlaslılık, ä ikençese - sabırlık.

I.: Sine säyaxät itärgä yaratuçı bularak sorıym äle. Niçä ildä bulganıñ bar?

K.Ş.: Barlıgı 10-12 ildä bulganmındır. Alar arasında Awrupa illäre dä, Aziya belän yakın könçıgış illäre dä bar. Iñ oşaganı - Estoniya, çönki Estoniya ul zur ber urta gasır kalası. Estoniya başkalası Tallin buylap yörgändä, üzeñne urta gasır bahadirı dip xis itäseñ.

I.: Niçä tel beläseñ?

K.Ş.: Tatar, Rus, Törek, Ingliz tellärendä ciñel aralaşam. Frantsuz telen isä xäzer öyränäm.

I.: Buş wakıtıñ niçek uza?

K.Ş.: Buş wakıtımnı sport belän şögıllänep ütkäräm, futbol yaisä zur tennis uynıym, kitaplar da ukırga yaratam. Soñgısı, Elif Şafaknıñ "Kara söt" äsäre. 

Kem: Elina apa Stepanowa, “Ruxiyat”tä 2001 dän birle 

Däräcäse: “Sälät-Ruxiyat 2014” – direktor, “Fänsar Akademiyase” proektı citäkçese 

I.:“Sälät”tä sin niçänçe eldan birle? -

E.S.:“Sälät”kä min 1999 nçı elda kildem. “Sälät-Arşan” alanı ide ul. Esse Anapa koyaşı astında min berençe tapkır “Sälät” dönyası belän tanıştım. 2001 dä isä Ruxiyatkä eläktem. Häm bütän aerıla almadım. Mäñgegä yarattım! 

I.: Bügenge köndä “Sälät” sineñ öçen närsä ul? - “Sälät” minem öçen berençe könnän ük gailämä äwerelde. “Sälät” ul – duslık! “Sälät” ul – mäxäbbät! Monda eşlängän eş – küñelgä läzzät birä, awırlıgı hiç sizelmi. 

I.: Ä sarı galstugın barmı? 

E.S.:Äye! 2004 nçe elda, älege dä bayagı “Ruxiyat” alanında aldım. Äle dä xäterlim, ul elnı älege kaderle büläkkä barı 2 genä keşe laek dip tabılgan ide. 

I.: Elekkege festiwalme, ällä inde xäzerge masştablı forummı? 

E.S.:Härkaysı üzençä äybät. Festiwal ul – gailä, räxät ber mizgel. Ä forum isä zur mömkinçelek tä. Monda sälätle balalarga üseş öçen ber digän mömkinleklär tudırılgan. Kaderen genä belergä kiräk! 

I.: Sin üzeñ äydamanlıknıñ böten ürlären tatıgan keşe. Şulay bulgaç, äyt äle, yaxşı äydaman nindi sıyfatlarga iya bulırga tieş? 

E.S.: Yaxşı äydaman, iñ berençe çiratta, balalarga xörmät belän karauçı apa-abıy ul. Ul berkayçan da balanıñ sälamätlege, käefe, mömkinlekläre häm şäxsi üzençälekläre xakında onıtırga tieş tügel. Ä inde törle kuldaş belän kileşep eşli dä belsä – ul alıştırgısız äydaman. 

I.: Ä üzeñ berençe sälkeşläreñ belän aralaşasıñmı?

E.S.: Aralaşu gına tügel, min alar belän çiksez gorurlanam da äle! 

I.: Sine Kazan (Idel bue) Federal Uniwersitetınıñ mögallime bularak ta beläbez. Üsep betkän sälkeşläreñne ukıtırga turı kilgäne yukmı? 

E.S.: Bar, älbättä, bar. Alar belän eşläü ciñel, üzenä kürä ber ücätlelek, belemgä omtıluçanlık belän aerılıp toralar. Elina apa dimäskä genä awır alarga. 

I.: “Sälät”tän tış wakıtıñ niçek uza? 

E.S.: Şul Uniwersitetta uza da inde. 

I.: Kiläçäktä “Sälät”ne niçek küzallıysıñ? 

E.S.: “Sälät”neñ üz mäktäbe, äle ul gına da tügel, üz uniwersitetı bulaçak. Här rayon saen “Sälät” klubı görläp eşläyaçäk. “Sälät” dönyası böten Räsäygä bilgele oeşma bulıp tanılaçak. 

I.: Sälkeşlärgä teläkläreñ? 

E.S.: Fikeremne tögälräk belderü öçen rusça äytäsem kilä: “Wı – nebo, wse ostalnoe – pogoda”. Onıtmagız şunı.

 

- Aygöl apa, “Sälät”tä sin niçänçe eldan birle? Berençe äydamannarıñnı xäterliseñme?
- 2006 el ide ul, Rauşan alanı. Berençe äydamannarım - Aygöl apa häm Timur abıy. Alarnı onıtıp bula dimeni? Äle ul gına da tügel: älege smenada ölkän äydaman - Timur abıy Söläymanow, direktor - Güzäl apa Usmanowa ide!!! Yoldızlı alan!
- Berençe sälkeşläreñ belän haman da aralaşasıñmı?
- Aralaşam, älbättä. Döresen genä äytkändä, minem öçen berençe, ikençe, öçençe sälkeşlär yuk – alar barısı da mineke! Alar minem öçen bertörle däräcädä yakın häm kaderle.
- Sarı galstugıñ barmı?
- Bar. Berençe bargan elnı uk, 2006 da aldım.
- Äydaman kırıs bulırga tieşme?
- Yuk, kırıs süze äydamanga turı kilmi. Äydaman ul äti-äni kebek bulırga tieş disäk, döresräk bulır. Äti-änine xörmät itälär, kiñäşlärenä kolak salalar, serlär belän dä urtaklaşalar. Äydaman da şunnan çıgıp balanı kaygırta: äti-äni kebek yakın kürä, teräk bula.
- Bügenge häm täüge tapkır tanışkan “Sälät”ne çagıştır äle, Aygöl apa.
- “Sälät” nık üste, kamilläşte, üzgärde. Tik ber möhim şart kına üz köençä kaldı: printsiplarıbız haman şul uk.
- “Sälät” prezidentı däräcäsenä niçek ireşteñ?
- “Sälät”emne yaratkanga!
- Ä “Sälät”tän tış ni belän şögıllänäseñ?
- Sportzalga yörim, fän ölkäse dä yakın miña. Törle äyberlär cıyam: mäsälän, şikär, monetalar. Gailämne, duslarımnı yaratam, alar belän aralaşırga yaratam. Matur ädäbiyat ukıym.
- Sälkeşlärgä teläkläreñ?
- Sälkeşlär! Iñ möhime, wakıtında maksatıgızga taba atlıy belegez! Balaçak – küñelle çak. Balaçakta yasalgan xatalar - xata tügel. Bu barı tırışu, üsärgä omtılu gına. Tirä-yundä bulgan keşelärdän, wakıygalardan, şartlardan sabak ala belegez. Kurıkmagız! Keşelärgä mömkin bulgan kadär yaxşılık eşlägez. Izgelek cirdä yatmıy, monı berkayçan da isegezdän çıgarmagız!